FAQ
Hieronder vind je – in samenwerking met om | nieuwe energie – de antwoorden op veelgestelde vragen over Almeerse Wind en windenergie in het algemeen. Staat je vraag er niet bij? Staat je vraag er niet bij? Mail ons op info@almeersewind.nl.
Wie zijn jullie?
Wij zijn een groep burgers uit voornamelijk Almere die het heft in eigen hand hebben genomen en een lokale energiecoöperatie hebben opgericht. Zie de bijlage “statuten Almeerse Wind.pdf” op de pagina over onze organisatie. Ons werkgebied is Almere en directie omgeving.
Wat doen jullie?
We hebben als eerste project in Almere-Pampus twee windmolens laten bouwen waarmee we onze eigen groene stroom opwekken. Onze molens maken deel uit van een windpark van tien turbines, bekend onder de projectnaam Jaap Rodenburg II. Jaap was actief voorstander van windenergie bij Greenpeace in de beginperiode van de windenergiebranche. De nieuwe windmolens wekken stroom op voor ongeveer 27.500 huishoudens. Iedereen kan deze groene stroom afnemen.
Hoe kan ik op de hoogte blijven?
Schrijf je in op de nieuwsbrief van Almeerse Wind via deze link.
Kan ik ook meedoen?
Ja natuurlijk, ìets moet er gebeuren! Wij hebben besloten niet op anderen te wachten maar onszelf en onze kinderen te helpen aan een schone energiebron voor onze elektriciteit. Iedereen kan meedoen. Wij nodigen je van harte uit om mee te doen. Hoe? Klik hier.
Wat is een coöperatie?
Een coöperatie is een onderneming die wordt bestuurd en gefinancierd door leden die gebruikmaken van die onderneming. Dat kunnen consumenten zijn, ondernemers, maar ook medewerkers of overheidsorganisaties.
Wat is een (lokale) energiecoöperatie?
Lokale energiecoöperaties bestaan uit actieve burgers die een gezamenlijk doel hebben om de energievoorziening in hun eigen regio te verduurzamen. Zij vergroten de duurzaamheid van hun regio door te helpen bij energiebesparing en de ontwikkeling van energieprojecten, zodat er meer duurzame stroom in Nederland wordt opgewekt.
Een lokaal, duurzaam initiatief dus en zonder winstoogmerk. In een coöperatie hebben de leden het namelijk voor het zeggen – dus niet de investeerders. Leden hebben ieder één gelijke stem en beslissen tijdens de jaarlijkse algemene ledenvergadering hoe behaalde winst uit de coöperatie wordt besteed.
‘In Nederland zijn meer dan 500 lokale energiecoöperaties actief.’
Wat doet een energiecoöperatie?
Een energiecoöperatie wekt duurzame stroom op. Dit kan via zonnepanelen en windmolens. Een energiecoöperatie start bijvoorbeeld een project met windmolens in de buurt. Bij deze projecten worden de burgers betrokken door ze voor een goed rendement mee te laten investeren. Hierdoor is ook de opwek in handen van de lokale bewoners.
Naast het opwekken van energie zijn veel energiecoöperaties ook bezig met het besparen van energie en de gezamenlijke inkoop van zonnepanelen of met isolatie. In Nederland zijn energiecoöperaties belangrijk voor de energietransitie. Om de doelen te kunnen behalen, is lokale opwek een must. De mensen die deze initiatieven starten, zijn vaak vrijwilligers die het heft in eigen handen nemen om Nederland te verduurzamen. Daarnaast wordt zo de lokale economie gestimuleerd, doordat de opbrengsten van projecten weer in de lokale gemeenschap worden geïnvesteerd.
‘Dankzij krachtenbundeling en schaalvoordelen kunnen de projecten worden uitgevoerd.’
Waarom lokale stroom?
Decentrale opwek is noodzakelijk voor de energietransitie. Veel energieleveranciers zeggen groene stroom te leveren, terwijl deze stroom in werkelijkheid grijs is. Dat noemen we ‘sjoemelstroom’. Wanneer je via een coöperatie lokaal je stroom afneemt, kun je er even langsgaan en met eigen ogen zien waar jouw stroom wordt opgewekt!
Daarnaast is decentrale opwek noodzakelijk voor een succesvolle energietransitie. Enerzijds omdat de grote partijen niet snel genoeg gaan en anderzijds om logistieke problemen te voorkomen. Decentrale opwek ontlast namelijk het landelijke stroomnet en vermindert het energieverlies tijdens transport.
Dankzij lokale stroom-opwek krijgen we ook weer zeggenschap over onze energie, worden we onafhankelijk van de grote leveranciers en profiteert de regio direct via lokale, economische groei en werkgelegenheid.
‘Het is dichtbij, dus je kunt gemakkelijk even op de fiets stappen, gaan kijken en zelf meedoen.’
Wat is windenergie?
Windenergie is een onuitputtelijke vorm van duurzame stroom. Als lucht zich van het hogedrukgebied naar het lagedrukgebied verplaatst, ontstaat er wind. In een windturbine wordt die wind omgezet naar stroom. De kop van de molen (de gondel) zorgt ervoor dat de bladen van de rotor door de wind in beweging komen. De gondel is draaibaar, waardoor een windmolen altijd met de neus in de wind kan staan. In de gondel zit een dynamo die de stroom opwekt en die vervolgens via de toren naar het stroomnet vervoerd wordt.
‘Een windmolen maakt een geluid van maximaal 41 dB, gelijk aan een kabbelende beek.’
Waarom windenergie?
De gemeenteraad wilde dat de stad in 2022 energieneutraal is en windenergie is een onmisbare pijler om dit doel te behalen. Wind waait gratis over onze stad en zit boordevol energie. In Nederland waait het veel en hard. Voor Nederland is wind daarom de meest efficiënte en goedkoopste vorm van duurzame stroom. Windparken op land en zee produceren op grote schaal groene stroom. Duurzame lokaal opgewekte windenergie is nodig om klimaatverandering tegen te gaan en minder afhankelijk te worden van het importeren van stroom en gas.
Maar waarom hebben we windenergie nodig? En gaat het licht niet uit als het niet waait? De antwoorden op deze en andere vragen kun je zien in deze animatie van Natuur & Milieu.
Waarom hebben we windmolens op land nodig?
Als we het duurzame energiesysteem van de toekomst stabiel en betaalbaar willen maken, moeten we slim kijken naar de mix van windmolens op zee, windmolens op land, zonnepanelen en energiebesparing. Windmolens op land zijn en blijven onderdeel van een mozaïek aan oplossingen. Lees meer hierover op de webpagina van Natuur & Milieu.
Hoe duurzaam is een windmolen?
Wind is de duurzaamste manier van energie opwekken. Over het algemeen levert een windmolen in de eerste 3 tot 6 maanden al evenveel energie op als de productie en bouw aan stroom heeft gekost. Een windmolen gaat gemiddeld 20 tot 30 jaar mee. Daarna wordt de windmolen ontmanteld. Moderne windmolens kunnen goed gerecycled worden en leveren daarom nauwelijks afval op. Veel materialen kunnen zelfs hergebruikt worden voor nieuwe molens.
Ten opzichte van andere energiebronnen maakt een windmolen gebruik van een onuitputbare bron en stoot bij het opwekken geen CO2 uit. Daarnaast is er niet direct een probleem als er één windmolen uitvalt. Dit heeft geen grote gevolgen voor de gehele productiecapaciteit.
‘De grootste turbines in Nederland produceren elk circa 22.000 MWh per jaar: goed voor 6.500 huishoudens.’
Hoe efficiënt is een windmolen?
Windenergie blijft afhankelijk van het weer. Het lijkt soms alsof de windmolens vaak stil staan, maar een windturbine start al met draaien bij windkracht 2. Bij windkracht 10 wordt de windmolen in verband met de veiligheid stilgezet. Onze windmolens van 3,6 MW wekken jaarlijks voldoende stroom op voor 2.700 huishoudens. Dat is 9.500.000 kWh aan elektriciteit.
‘In de praktijk draait een windmolen minstens 95% van de tijd. Je kan dit controleren in de Windcentrale app.’
Waarom zit er subsidie op windenergie?
De rijksoverheid dekt het kostprijsverschil met SDE-subsidies voor windenergie en salderingsregelingen voor zonne-energie. Op die manier wordt invulling gegeven aan de klimaatafspraken die we internationaal hebben gemaakt. Wanneer het kostprijsverschil daalt, daalt ook de subsidie.
Stroom uit fossiele brandstoffen is goedkoper. Dat is dan wel exclusief de kosten voor milieuschade en gezondheidszorg die worden gemaakt door de winning van grondstoffen en verbruik van brandstoffen; wanneer je die kosten meerekent is fossiele energie zelfs duurder dan duurzaam opgewekte energie.
Is zonne-energie niet veel beter en/of goedkoper?
We hebben beide vormen van duurzame opwekking meer dan nodig. Met alleen zonnepanelen en windmolens redden we een volledig duurzame stroomvoorziening niet. We hebben in de gemeente Almere onvoldoende dakoppervlak en braakliggende gronden voor zonnevelden en windmolens om de volledige stroomvoorziening te verduurzamen. Windenergie is overigens een effectievere vorm van duurzame stroom (één windmolen van het type in Almere-Pampus maakt net zoveel stroom als ongeveer 35.000 zonnepanelen) en per kWh goedkoper dan zonne-energie.
In hoeverre zijn de milieu-effecten in beeld?
De te verwachten milieu-effecten worden voorafgaand aan vergunningverlening in een onafhankelijke m.e.r.-beoordeling in beeld gebracht. De overheid controleert of de m.e.r.-beoordeling al dan niet voldoet aan alle eisen die eraan worden gesteld. De m.e.r.-beoordeling wordt altijd publiekelijk ter inzage gelegd.
Hoe komt stroom uit het stopcontact?
Wind is de op een na goedkoopste bron in de energiemix. Alle windenergie die wordt opgewekt, wordt direct op het energienet gezet. Hoe harder het waait, hoe meer energie er wordt geproduceerd. Dit kan niet worden opgeslagen, maar duurzame electriciteit heeft wel voorrang omdat het goedkoper en schoner is. Op het net wordt als volgt prioriteit gegeven aan verschillende energiebronnen: water, wind, zon, kernenergie, gas en als laatste kolen.
Dus we hebben wel degelijk invloed op de energiemix. Als je je bij ons aansluit, wordt er door jouw bijdrage meer duurzaam lokaal stroom opgewekt, want onze winst investeren we in nieuwe lokale duurzame opwekprojecten. Hoe meer mensen voor onze groene electriciteit kiezen, hoe groener de mix uit je stopcontact zal zijn!
‘Hoe hoger, hoe meer wind de molen vangt en hoe meer energie geproduceerd wordt.’
Wat is groene energie?
Groene energie is energie die niet wordt opgewekt uit fossiele grondstoffen, zoals aardolie, aardgas of steenkool, maar door schone, onuitputtelijke bronnen, waarbij geen of minder CO2 wordt uitgestoten. Bijvoorbeeld door wind, water en zon: hernieuwbare bronnen. De opwekking brengt geen of weinig schade aan het milieu met zich mee. Windenergie is onuitputtelijk en schoon. Een andere term voor groene energie is duurzame energie.
‘Een “hernieuwbare bron” is nagenoeg overal en onbeperkt vrij beschikbaar.’
Wat is groene stroom?
Groene stroom is gewoon elektriciteit, maar dan op milieuvriendelijke manier opgewekt. Dat kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld: waterkracht, windenergie, zonne-energie, kernenergie of aardwarmte. Deze milieuvriendelijke elektriciteit wordt vervolgens, samen met de grijze stroom, verspreid via het elektriciteitsnet en komt bij de huishoudens terecht. Groene elektriciteit heeft wel voorrang op grijs opgewekte stroom. Dus hoe meer er wordt opgewekt, hoe groener het net en dus de stroom uit het stopcontact.
‘Onze twee windmolens wekken stroom op voor circa 5.400 huishoudens.’
Hoe groen is groene energie echt?
Bij groen gas is het belangrijk om na te gaan om wat voor soort biomassa het gaat en bij gas met CO2 compensatie of het meest strenge internationale keurmerk voor klimaatcompensatie wordt gegeven. Bij groene stroom wordt een Garantie van Oorsprong (GvO) afgegeven. Dit is te vinden op het stroometiket van iedere energieleverancier. Op dit etiket staat hoe de elektriciteit is opgewekt en waar het vandaan komt.
‘Meer dan 30% van alle energie thuis wordt verspild. Sommigen zeggen zelfs wel 50%.’
Wat is CO2 eigenlijk?
CO2 – oftewel koolstofdioxide – is een onzichtbaar, reukloos en niet giftig gas dat ontstaat door verbrandingsprocessen en verrotting van planten. Het komt van nature voor in onze atmosfeer en is zelfs noodzakelijk voor de temperatuurregulatie op aarde. Vroeger bleef de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer constant, maar doordat we in onze recente geschiedenis fossiele brandstoffen zijn gaan gebruiken, is er een overschot aan CO2 ontstaan: Het broeikaseffect. Ons klimaat en de aarde verandert hierdoor, maar daar kunnen we wat aan doen. Bijvoorbeeld door groene stroom te produceren.
‘Zonder CO2 zou de temperatuur op aarde gemiddeld -18 ℃ zijn.’
Hoe zit het met geluid?
Als windmolens draaien maken ze ook geluid. De maximale toegestane hoeveelheid geluid wordt uitgedrukt in een jaargemiddelde, waarbij geluid dat in de avond en nacht wordt geproduceerd zwaarder meetelt. Dit gewogen gemiddelde heet Lden en wordt ook voor andere geluidsbronnen zoals wegverkeer gebruikt. Lden staat voor Level day, evening, night. Voor windenergie is de norm: niet meer dan 47 dB Lden. Een aanvullende norm zegt: het jaargemiddelde in de nachtperiode (Lnight) mag niet hoger liggen dan 41 dB. Doorgaans geldt: als aan de 47 dB Lden-norm is voldaan, wordt ook de 41 dB Lnight-norm niet overschreden. Door de straffactoren is de maximale geluidsbelasting als gevolg van een windpark lager dan de Lden-waarde. In de berekeningen wordt het hele spectrum aan geluid meegenomen, dus ook laagfrequent geluid.
Minstens zo belangrijk als wat de wet erover zegt is wat je zelf ervaart. Letters in wetten en richtlijnen kun je immers niet horen. Mocht het onderwerp geluid je interesseren dan bevelen we je aan om eens te komen luisteren op de jaarlijkse open winddag.
Wanneer draaien windmolens? En wanneer niet?
Windturbines zijn als een fietsdynamo maar ze draaien veel zwaarder (en wekken dan ook veel stroom op). Daarom starten ze pas met draaien bij een bepaalde minimum windsnelheid. In de praktijk waait het slechts 3,5 tot 5% onvoldoende hard om een turbine draaiend te krijgen. Daar worden ze per stuk op ontworpen; zwaarte van de generator en jaargemiddelde van de windsnelheid op de ashoogte op de betreffende plek zijn daarvoor de belangrijkste input.
Windmolens hebben wieken die om hun as kunnen draaien. Bij harde wind wordt er niet geremd, wordt ook de kop niet uit de wind gedraaid, maar worden de wieken iets om hun eigen as gedraaid waardoor ze minder wind vangen en de rotor dus iets minder hard gaat draaien. Op die manier benut je de harde wind optimaal, in plaats van dat je de windmolen stilzet. Pas als het echt geweldig hard waait moeten ze volledig worden stilgezet. Tot windkracht 9 kan er gewoon worden doorgedraaid, er zijn tegenwoordig zelfs windturbines beschikbaar die nooit vanwege wind stilgezet hoeven te worden. Het jaargemiddelde van stilstand wegens teveel aan wind is 1% (en dalend met de voorschrijdende technieken). Windmolens produceren maximaal van circa windkracht 6 t/m 8.
Daarnaast zijn er nog twee andere redenen voor stilstand: onderhoud (1% van de tijd) en reparatie/storing (1 à 1,5%; door de fabrikant gegarandeerd)
‘Windmolens produceren ruim 90% van het jaar. Zeker en optimaal bij harde wind.’
Hoe werkt de gondel van een windturbine?
De rotor zit vast aan de gondel. Dit is de ruimte bovenaan, waarin alle stroomopwekkende onderdelen zich bevinden, zoals de generator, de draairichting motoren of de transformator.
De draaiende rotor geeft haar bewegingsenergie af aan de generator – te zien als een heel groot fietsdynamo – die deze vervolgens omzet in stroom.
In Nederland heeft ons elektriciteitsnetwerk een frequentie van 50 Hz. Draait de rotor niet snel genoeg dan heeft de opgewekte stroom niet de juiste frequentie om aan het net geleverd te kunnen worden. In zo’n geval is de generator aangesloten op een transformator die de spanning omzet.
Tot slot bevindt zich in de gondel een computer waarmee de windturbine op afstand kan worden bediend of gemonitord.
‘Benieuwd hoeveel een windturbine op dit moment opwekt? Bekijk dan de Windcentrale-app.’
Welke rol speelt de mast van een windturbine?
De gondel van de turbine bevindt zich boven op de mast, die bijna altijd gemaakt is van staal. De hoogte van de mast varieert van circa 90 tot 165 meter hoog en de diameter van ongeveer 2 tot 7 meter. Vaak zit er een lift in de mast, zodat werkers gemakkelijk naar de gondel en wieken toe kunnen gaan.
Voor een windmolen geldt; hoe groter, hoe beter. Op een hogere hoogte vangen de wieken namelijk meer wind op, waardoor er meer energie kan worden opgewekt dan op een lager niveau. Daarom worden er in de laatste jaren steeds grotere windmolens gebouwd.
‘Slechts 15% van de windmolens is hoger dan 96 meter. Toch wekken zij 34% van het totaal aan windenergie op land op.’
Hoe harder de wind waait, hoe beter!? Of niet…?
In het geval van zonnepanelen, zorgt elke hoeveelheid licht ervoor dat er energie wordt opgewekt. Daarom werken zonnepanelen ook bij bewolkt weer en zelfs bij maanlicht, al gaat het hier om een minimale hoeveelheid.
Bij windmolens werkt dit anders. Zo wordt er pas elektriciteit opgewekt vanaf windkracht 2. Tot windkracht 6 produceert de windturbine voor iedere verdubbeling van de windkracht acht keer zoveel energie. De hoeveelheid opgewekte energie tussen windkracht 6 en windkracht 10 is gelijk en optimaal. Wanneer er een windkracht harder dan 10 staat, wordt de windturbine uitgeschakeld om schade aan de turbine te voorkomen.
‘Op zee waait het veel harder, waardoor windturbines daar bijna twee keer zoveel opwekken. De kosten per kWh zijn ongeveer gelijk’
Hoe valt de slagschaduw?
Schaduw van draaiende wieken is vervelend. Dit zou bijvoorbeeld een probleem kunnen opleveren bij op- of ondergaande zon zonder of met weinig bewolking. Hiervoor heeft de overheid wetgeving opgesteld, waarbij er per jaar maximaal 17 dagen maximaal 20 minuten schaduw op een gevel met een raam op enig tijdstip toelaatbaar wordt geacht. Dit komt neer op 5 uur en 40 minuten in totaal. Voor al het meerdere moeten de wieken verplicht worden stilgezet.
Is er verlichting nodig op turbines?
Voor windmolens met een tiphoogte boven 150 meter is zogenaamde bakenverlichting verplicht vanwege vliegverkeer. In de nabije toekomst zullen windmolens gaan communiceren met de transponders van alle vliegtuigen. Daarmee wordt het mogelijk om de verlichting slechts aan te laten gaan indien een vliegtuig lager vliegt dan een bepaalde hoogte. Baakverlichting zal dan slechts zeer incidenteel zichtbaar zijn.
Wat wordt bedoeld met sjoemelstroom?
In Nederland neemt ongeveer 70% van de consumenten groene elektriciteit af. Daartegenover staat dat er in Nederland 17% groene elektriciteit wordt geproduceerd. Nu zul je denken, als er zoveel mensen voor groene stroom hebben gekozen, dan moet er toch minstens zoveel groene stroom worden opgewekt?
Helaas is het antwoord hierop dat dit inderdaad zo zou ‘moeten’ zijn, maar dat dit in de praktijk dus niet gebeurd. Dat komt omdat veel energieleveranciers groene stroom verkopen die eigenlijk gewoon grijs is: sjoemelstroom.
‘Sjoemelstroom is een term van WISE voor groene stroom die geen enkel effect heeft op meer duurzame productie.’
Waarom is sjoemelstroom een probleem?
Als consument die kiest voor groene stroom, verwacht je ook daadwerkelijk groene stroom te krijgen. Wanneer jouw energieleverancier jouw grijze stroom verpakt in een groen jasje, dan krijg je dus niet wat je beloofd is. Dit heeft in recente jaren het geloof in groene stroom ernstig aangetast, wat ten nadele is van energieleveranciers die juist wel écht groene stroom produceren.
Daarnaast gebeurt er helemaal niks op het gebied van duurzaamheid wanneer je sjoemelstroom afneemt. De klanten die erbij komen, krijgen allemaal grijze stroom geleverd en zo wordt de leverancier niet gestimuleerd om duurzame projecten te ontwikkelen. Dit in tegenstelling tot leveranciers van écht groene stroom die hierdoor juist wel genoodzaakt zijn om nieuwe projecten te ontwikkelen.
‘Wanneer jouw groene stroom eigenlijk sjoemelstroom is, stagneert de energietransitie in Nederland.’
Hoe kun je met certificaten ‘vergroenen’?
Je zult je waarschijnlijk afvragen hoe het in Nederland mogelijk is om ‘legaal’ grijze stroom te verkopen als groene stroom. Dat heeft alles te maken met GvO’s, Garanties van Oorsprong.
Een GvO is een soort certificaat die bewijst dat jouw stroom op een groene manier is opgewekt. Voor iedere megawattuur aan geproduceerde groene stroom, krijgt een producent een GvO.
Wanneer een energieleverancier groene stroom verkoopt, dan heeft zij daar GvO’s voor nodig om aan te kunnen tonen dat deze stroom groen is. Maar wanneer een leverancier grijze stroom opwekt, dan krijgt deze daar geen GvO’s voor. Daarom moet de energieleverancier de GvO’s kopen in het buitenland.
‘Het kost een energieleverancier ongeveer 3 euro per klant om haar grijze energie te vergroenen.’
Hoe zit het met de invloed van een park op het milieu?
Om een windpark te mogen realiseren hebben de initiatiefnemers een omgevingsvergunning nodig. Voor die omgevingsvergunning is het bij een windpark van meer dan 15 MW noodzakelijk dat een zogeheten m.e.r.-beoordelingsprocedure wordt doorlopen. In deze procedure beslist het bevoegde gezag of er ‘belangrijke nadelige gevolgen voor het milieu’ zijn te verwachten. Wanneer dat het geval is moet een compleet MER-onderzoek worden uitgevoerd. Zienswijzen op het besluit van het bevoegde gezag over het al dan niet uitvoeren van een MER-onderzoek kunnen worden ingediend als de ontwerp omgevingsvergunning wordt gepubliceerd.
Wat zijn de gevolgen voor de waarde van mijn huis?
Wanneer woningeigenaren vermoeden dat de komst van windturbines tot een lagere verkoopwaarde leidt, kunnen zij bij de gemeente een procedure voor planschade starten. Bij het bepalen van planschade vergelijkt men de situaties voor en na de wijziging van het bestemmingsplan.